Dhe ajo që pronari i agjencisë që organizon këto udhëtime dhe fiton mbi të varfrit tha pas tragjedisë pranë Slavonski Brod, ku dhjetë persona humbën jetën kur autobusi doli nga autostrada, është një reflektim i mjerimit, korrupsionit dhe budallallëkut që popujt e rajonit tonë kanë privuar për dekada të drejtën për një jetë normale, në shoqëri të drejta, të drejtën për një të ardhme dhe lumturi.

Kur u pyet nga gazetari i ‘24sata’, Emirat Asipi nëse ai madje e dinte se çfarë kishte ndodhur me pasagjerët që udhëtonin në aranzhmanin e tij, nëse e dinte që dhjetë njerëz kishin vdekur, ai u përgjigj:

“Nga e morët atë? Unë nuk di asgjë, nuk kam ndonjë informacion. Ju shikoni se çfarë informacioni publikoni, jini të vetëdijshëm për atë që po bëni”, kërcënoi ai. Njerëz të tillë, për të cilët ruajtja e punës së tyre është më e rëndësishme se jeta njerëzore, janë mallkimi i rajonit tonë. Këta personazhe shpesh përshkruhen në letërsinë tonë, në filma dhe midis portreteve të fundit të regjistruara të krijesave të papërpunuara dhe jo-empatike, është një njeri që është në mënyrë të shkëlqyeshme, të saktë, me shumë pak goditje, pak fjalë dhe imazhe, të vizatuara në kryeveprën e mrekullueshme maqedonase “Toka e mjaltit”.

Është ai blerës i pangopur dhe i paskrupullt i mjaltit, Safeti, i cili shantazhon një familje të varfër që t’ia shesë të gjithë mjaltin dhe t’i shkatërrojë bletët kujdestares së tyre, Hatixhes.

Filmi, i xhiruar në hapësira afër atyre nga të cilët janë viktima të një aksidenti të tmerrshëm, zbulon pashpresën që mbërthen njerëzit në Ballkan, por edhe vlera të rralla. Hatixhja, kujdestarja e bletëve të egra, përsërit si mantra rregullin me të cilin, përkundër varfërisë së saj, ajo ndan mjaltë me bletë dhe ushqim me qen, fruta me një nënë të sëmurë:

Gjysma për mua, gjysma për ty …Mesazhet e atij tregtari Safet, mesazhet e këtij pronari të agjencisë së udhëtimeve, mesazhet e banditëve tanë të panumërt, kerumat, horvatinçiqët, sanatorët, kovaçeviçët dhe baçiçët, janë dukshëm të ndryshme.

Këto janë mesazhe të lakmisë ekskluzive, grabitqarit, të asaj që bletët e liga do t’u bëjnë bletëve në koshere, për shembull.

Kjo është arsyeja pse nuk është e çuditshme që zonat nga Kosova dhe Maqedonia në kufijtë perëndimorë të Kroacisë po zbrazen më shumë se kurrë më parë, se fshatra të tërë po zhduken, që njerëzit dëshpërimisht kërkojnë një jetë më të mirë dhe më të drejtë.

Në Perëndim, kjo është e vështirë për shumë për të kuptuar, ashtu si njerëzit tanë vështirë se mund të kuptojnë nevojën e miliona njerëzve të dëshpëruar për të ardhur në Evropë nga Afganistani, Afrika e Veriut, Iraku ose Irani.

Fshati nga ai film u zbraz gjithashtu, Hatixhja e gjorë nuk jeton më atje, vetëm bletët e saj të egra përrallore janë atje.

Megjithëse ai shkroi një analizë të zgjuar të filmit, edhe Richard Brody nga Nju Jorku nuk mund ta merrte me mend pse fshati Berkilia ishte i shkretë, pse njerëzit shkojnë dhe largohen nga këto peisazhe të mrekullueshme dhe përfundon: “Ne kurrë nuk e dimë se cila ishte kriza ose cilat rrethana çoi në këtë eksod.