Gati 550 fluturime të planifikuara janë anuluar për shkak të sulmeve ajrore në Indi dhe Pakistan. Sipas të dhënave nga shërbimi i gjurmimit të fluturimeve në kohë reale Flightradar24, 16 për qind e të gjitha fluturimeve të planifikuara komerciale në Pakistan dhe 3 për qind në Indi janë anuluar.

Në Pakistan janë anuluar 135 fluturime, ndërsa në Indi janë anuluar 417, sipas të njëjtit burim.

Ushtria indiane njoftoi se zjarri i artilerisë nga Pakistani kishte vrarë 15 civilë dhe plagosur 43 që nga mbrëmja e së martës, raporton KosovaPress.

Ata thonë se granatimet goditën zonat civile në Poonch dhe Tangdhar, në Kashmirin e administruar nga India.

Pas një sulmi terrorist vdekjeprurës në pjesën indiane të Kashmirit pothuajse dy javë më parë, gjenerali Syed Asim Munir u bë një figurë kyçe në përshkallëzimin e tensioneve midis Pakistanit dhe Indisë. Ai po formon gjithnjë e më shumë pozicionin zyrtar pakistanez dhe me një ton të ashpër dhe kërcënues.

“Le të mos ketë asnjë dyshim – ne do t’i përgjigjemi çdo aventurizmi ushtarak indian shpejt, me vendosmëri dhe madje edhe më fuqishëm.”

Në këtë mënyrë ai përsëriti premtimin e Pakistanit për t’iu përgjigjur çdo sulmi me masa të barabarta ose më të forta.

Në Indi, vëmendje e veçantë i kushtohet fjalëve të tij gjashtë ditë para sulmit. Duke folur me diasporën pakistaneze në Islamabad, Munir e quajti Kashmirin, një territor i ndarë nga Pakistani dhe India dhe i pretenduar nga të dy, “gjaku i jetës së Pakistanit”.

Termi është i rrënjosur thellë në retorikën nacionaliste të Pakistanit dhe pasqyron besimin se Kashmiri është qendror për identitetin kombëtar të vendit.

Ministria e Punëve të Jashtme të Indisë e dënoi deklaratën si nxitëse, duke theksuar se Kashmiri është një “pjesë e patjetërsueshme e Indisë”. Dje, India hodhi një raketë në Pakistan dhe ministri pakistanez njoftoi se po përgatitej një përgjigje.

Pas sulmit në Pahalgam, gjenerali Munir flet me një ton të fortë ideologjik. Në një ceremoni promovimi të kadetëve më 26 prill, ai thirri “teorinë e dy kombeve”, idenë mbi të cilën u themelua Pakistani në vitin 1947 se myslimanët dhe hindusët janë dy kombe të papajtueshme që kanë nevojë për atdheun e tyre.

Kjo ideologji ka qenë themeli i identitetit kombëtar dhe politikës së jashtme të Pakistanit për dekada.

Gjeneralët pakistanezë në të kaluarën do t’i drejtoheshin kësaj arme retorike në momente tensioni dhe do ta ulnin tonin kur negociatat të bëheshin të mundshme. Por riaktivizimi i kësaj retorike nga Muniri duket për shumë njerëz në Indi si një sinjal i qartë i një pike kthese në politikën pakistaneze.

Deklarata e tij se Kashmiri është “gjaku i jetës së Pakistanit” dhe fjalët e tij: “Ne nuk do t’i lëmë vëllezërit tanë në Kashmir në luftën e tyre heroike kundër pushtimit indian” jehonë veçanërisht.

Shekhar Gupta, kryeredaktor i portalit indian ThePrint, paralajmëroi se koha dhe toni i fjalëve të Munirit nuk mund të injorohen.

Pika qendrore e konfliktit

“Sulmi i Pahalgamit ndodhi menjëherë pas fjalimit të tij”, tha Gupta. “India do të ishte jashtëzakonisht naive të mos i lidhte të dyja, veçanërisht pasi Munir nxiti hapur armiqësi ndaj hinduve, diçka që asnjë udhëheqës pakistanez, civil apo ushtarak, nuk e kishte bërë për një kohë të gjatë.”

Zyrtarët pakistanezë mohojnë çdo lidhje midis fjalëve të Munirit dhe sulmit në Kashmir. Përfaqësuesi i Përhershëm Ahmad hodhi poshtë akuzat për përfshirjen e Pakistanit, duke pohuar se “shkaku kryesor i destabilitetit në Azinë Jugore është çështja e pazgjidhur e Kashmirit”.

Kashmiri ka qenë pika qendrore e konfliktit midis Indisë dhe Pakistanit që nga viti 1947 dhe ndarjes së Indisë Britanike. Rajoni ka kaluar nëpër luftëra, rebelime dhe tensione të përhershme ushtarake, duke e bërë atë një nga pikat e nxehta më të rrezikshme në botë. Kjo nuk është hera e parë që Munir është në mes të një krize rajonale.

Kush është Muniri?

Në vitin 2019, kur një sulm vetëvrasës në Kashmir shkaktoi sulme ajrore indiane dhe një përshkallëzim të shkurtër, Munir ishte në krye të ISI-së (Inteligjencës Ndër-Shërbimeve). Por disa muaj më vonë, kryeministri i atëhershëm Imran Khan e shkarkoi atë.

Më vonë, Khan kundërshtoi emërimin e Munirit si shef i ushtrisë dhe marrëdhënia e tyre mbeti e tensionuar.

Khan u shkarkua në prill 2022 pas një përçarjeje me ushtrinë, dhe Munir mori komandën shtatë muaj më vonë. Ndonëse Khan është ende i popullarizuar në mesin e qytetarëve, ai ndodhet në burg prej dy vitesh.

Muniri është i kujdesshëm në paraqitjen e tij publike, shmang deklaratat e improvizuara dhe fjalimet e tij janë të sakta, vendimtare dhe shpesh të mbushura me motive fetare. “Gjenerali Munir është thellësisht fetar dhe kjo i jep formë pikëpamjes së tij për marrëdhëniet me Indinë”, thotë Husain Haqqani, ish-ambasadori i Pakistanit në SHBA. “Në rastin më të mirë, ata do të përpiqen të menaxhojnë tensionet – dhe të marrin pikë politike në proces.”

Në këtë mënyrë, Munir mishëron kthesën ideologjike drejt islamizimit të ushtrisë, e cila filloi në vitet 1980 nga gjenerali Zia ul-Haq, diktatori i atëhershëm ushtarak. Ky ndryshim ishte pjesërisht i koordinuar me Shtetet e Bashkuara, të cilat atëherë po përdornin xhihadistët për të zhvilluar luftë kundër sovjetikëve në Afganistan.

Nën udhëheqjen e tij, ushtria forcoi më tej ndikimin e saj në politikë dhe shoqëri në vend, dhe kritikët pretendojnë se çdo mospajtim shtypet sistematikisht. “Ai duket se kujdeset më shumë për të pasur kontroll sesa për të qenë popullor,” thotë Haqqani. “Kjo është qasja e tij në politikën e brendshme dhe ndoshta do të jetë e njëjtë në marrëdhëniet me Indinë.”

Ushtria pakistaneze po merr gjithnjë e më shumë kontroll mbi politikën ndaj Indisë – ajo ka emëruar kreun e shërbimit të inteligjencës si këshilltar për sigurinë kombëtare, një pozicion i rezervuar më parë për gjeneralët ose civilët në pension.

Zahid Hussain, një analist politik dhe i sigurisë nga Islamabad, beson se Pakistani do të përgjigjet pas një sulmi indian.

“Pyetja e vetme është nëse Modi do të dijë të ndalojë veten,” thotë Hussain, duke shtuar: “Edhe sulmet e kufizuara indiane mund të kthehen në një konflikt më të gjerë.”