KDI: Afatet kushtetuese janë garanci për funksionim demokratik, jo komoditet për mosveprim

Lajme

23/07/2025 16:44

Instituti Demokratik i Kosovës (KDI) ka reaguar pas situatës së krijuar lidhur me konstituimin e Kuvendit dhe interpretimin e afateve kushtetuese nga Gjykata Kushtetuese, duke theksuar rëndësinë e respektimit të rregullave dhe afateve si themel për stabilitet institucional dhe rend demokratik.

Në komunikatën e lëshuar, KDI vlerëson si të drejtë veprimin e Presidentes së Republikës, e cila iu drejtua Gjykatës Kushtetuese për interpretim të situatës së krijuar, por ngre pikëpyetje mbi kohën dhe arsyetimin e kërkesës së saj.

“Kërkesa për interpretim, e bërë vetëm pak ditë para përfundimit të afatit kushtetues 30-ditor, krijon dilema se pse është bërë në këtë moment, përderisa Kuvendi ende ka kohë për t’u konstituuar”, thuhet në reagim.

KDI thekson se, në vend që të pritej skadimi i afatit dhe të qartësoheshin pasojat që nga shpallja e aktgjykimit të 26 qershorit, kërkesa aktuale duket se paragjykon rezultatin dhe u jep “komoditet” për mosveprim subjekteve politike dhe deputetëve.

Sipas institutit, kërkesa për pezullimin e afatit kushtetues në formën e një mase të përkohshme është e paarsyeshme dhe rrezikon të dobësojë rolin detyrues të Kushtetutës.

“Mosrespektimi i afatit përbën dështim në përmbushjen e një detyrimi themelor kushtetues. Afatet nuk janë formalitet – ato janë substancë e rendit demokratik”, thuhet më tej.

KDI i bën thirrje subjekteve parlamentare dhe deputetëve që të veprojnë me përgjegjësi, të respektojnë Kushtetutën dhe të ndërmarrin hapat e nevojshëm për konstituimin e Kuvendit brenda afateve të përcaktuara.

Në fund, KDI thekson se Gjykata Kushtetuese mund të ndihmojë në sqarimin e pasojave pas përfundimit të afatit, por nuk duhet të shërbejë si mekanizëm për të pezulluar përgjegjësinë politike dhe institucionale të akterëve.

Komunikata e plotë:

𝐊𝐃𝐈: 𝐑𝐞𝐬𝐩𝐞𝐤𝐭𝐢𝐦𝐢 𝐢 𝐚𝐟𝐚𝐭𝐞𝐯𝐞 𝐤𝐮𝐬𝐡𝐭𝐞𝐭𝐮𝐞𝐬𝐞 𝐞̈𝐬𝐡𝐭𝐞̈ 𝐭𝐡𝐞𝐥𝐛𝐞̈𝐬𝐨𝐫 𝐩𝐞̈𝐫 𝐫𝐞𝐧𝐝𝐢𝐧 𝐝𝐞𝐦𝐨𝐤𝐫𝐚𝐭𝐢𝐤 𝐝𝐡𝐞 𝐥𝐞𝐠𝐣𝐢𝐭𝐢𝐦𝐢𝐭𝐞𝐭𝐢𝐧 𝐞 𝐢𝐧𝐬𝐭𝐢𝐭𝐮𝐜𝐢𝐨𝐧𝐞𝐯𝐞

Instituti Demokratik i Kosovës (#KDI) vlerëson se situata e krijuar pas aktgjykimit të Gjykatës Kushtetuese dhe afatit të përcaktuar për konstituimin e Kuvendit ka rikthyer në qendër të vëmendjes rëndësinë e rregullave dhe afateve kushtetuese si garanci për stabilitetin dhe funksionimin demokratik të institucioneve.

Ne kemi theksuar në vazhdimësi se Presidentja e vendit, si garantuese e funksionimit kushtetues të institucioneve, ka detyrimin të ndërmarrë hapa për të ruajtur integritetin e rendit kushtetues. Në këtë drejtim, vlerësojmë veprimin e saj për t’iu drejtuar Gjykatës Kushtetuese, që është autoriteti i vetëm kompetent për të interpretuar situatën e krijuar dhe për të garantuar respektimin e afateve kushtetuese.

Megjithatë, kërkesa e Presidentes për interpretim nga Gjykata Kushtetuese, e paraqitur vetëm pak ditë para përfundimit të afatit 30-ditor, ngre disa dilema. Fillimisht, është e paqartë se ku qëndron pretendimi për “konflikt të kompetencave” mes Presidencës, Kuvendit dhe Qeverisë në këtë moment, përderisa afati ende nuk ka përfunduar, dhe Kuvendi ka ende hapësirë për të përmbushur detyrimin e tij për konstituim. Në këtë kuptim, kërkesa duket se paragjykon rezultatin e ditëve të mbetura dhe dobëson pritshmërinë që deputetët ta përmbushin përgjegjësinë e tyre.

Mbi të gjitha, pyetja “𝑐̧𝑓𝑎𝑟𝑒̈ 𝑛𝑑𝑜𝑑ℎ 𝑝𝑎𝑠 30 𝑑𝑖𝑡𝑒̈𝑠ℎ?” është një çështje që ka mundur – dhe është dashur – të sqarohej menjëherë pas shpalljes së aktgjykimit, në mënyrë që të sigurohej qartësi mbi pasojat juridike të moskonstituimit të Kuvendit.

Në anën tjetër, kërkesa për pezullim të afatit kushtetues, në formën e një mase të përkohshme, duket e paarsyeshme, meqë e njëjta iu mundëson “komoditet”, për mosveprim subjekteve parlamentare dhe deputetëve.

KDI konsideron që aktgjykimi i 26 qershorit është i qartë dhe ka përcaktuar afatin 30-ditor si detyrues dhe substancial për subjektet parlamentare, respektivisht deputetët. Në fakt, mosrespektimi i afatit përbën një dështim për të përmbushur një detyrim themelor kushtetues.

Respektimi i dispozitave dhe afateve kushtetuese është një nga shtyllat themelore të rendit demokratik, meqë ato synojnë të parandalojnë bllokada institucionale dhe të orientojnë akterët drejt zgjidhjeve.

Andaj, ftojmë subjektet parlamentare të tregojnë përgjegjësi, të respektojnë Kushtetutën dhe të ndërmarrin veprimet e nevojshme për të përmbushur detyrimet e tyre brenda afateve. Ndërkohë, Gjykata Kushtetuese mund të qartësojë pasojat e skadimit të afatit, por nuk mund të shërbejë si mekanizëm për të pezulluar përgjegjësinë politike./lajmi.net/