Marrëveshja Serbi-Kosovë: A mundet BE-ja të ketë sukses atje ku Trump dështoi?

Pas dështimit të Donald Trump për të zgjidhur çështjen Serbi-Kosovë, BE-ja ka marrë prapa epërsinë. Por nuk mund ta bëjë këtë e vetme.

Lajme

15/07/2020 10:49

Nuk do të ishte e vështirë të thuhet që Evropa tani ka hequr dorë nga presidenti amerikan Donald Trump.

Jo shumë kohë më parë, udhëheqësit evropianë kishin disa shpresë se ata mund të punojnë me SHBA-në për çështje me interes të përbashkët. Jo më, shkruan Dimitar Bechev, në një opinion të pubklikuar nga Al Jazeera, transmeton lajmi.net.

Refuzimi i kancelares gjermane Angela Merkel për të marrë pjesë në një samit të G7 në Camp David, i planifikuar fillimisht në 10-12 qershor, flet vëllime për gjendjen e dobët të marrëdhënieve transatlantike.

Takimi u shty deri në shtator, me sa duket për shkak të pandemisë COVID-19. Por me një zgjedhje presidenciale për shkak të rendit të shkurtër, nuk ka shumë të ngjarë që Merkel ose Presidenti francez Emmanuel Macron të shkonin atje me pritshmëri të mëdha.

Megjithëse ata kuptohet se po heshtin, në mënyrë private ata mund të jenë duke mbështetur për një humbje të Trump në nëntor.

Ndërkohë, hendeku në mes të evropianëve dhe administratës aktuale në Uashington po bëhet i dukshëm në një vend jo të ngjajshëm: Kosovë, transmeton lajmi.net.

Për dekada të tëra, SHBA dhe BE kanë qëndruar krah për krah në ish-Jugosllavi, duke nxitur të njëjtën grup politikash të paracaktuara për zgjidhjen e konflikteve dhe integrimin në Perëndim.

Pastaj, duke filluar me administratën e Bushit, SHBA në thelb kaluan epërsinë drejt Evropës.

Premtimi i anëtarësimit në BE me të gjitha përfitimet e frekuentuesve – nga liria e lëvizjes deri në miliarda në fonde – i motivoi Serbinë dhe Kosovën të ulen në tryezën e bisedimeve dhe madje të prodhojnë një marrëveshje të përkohshme në 2013.

Megjithëse, Kosova nuk arriti të sigurojë njohjen e Beogradit për atë që akoma e konsideron krahinën e vet, Marrëveshja e Brukselit për 2013 shënoi rrugën përpara për normalizimin e lidhjeve.

SHBA u dha ndihmë politike bisedimeve të ndërmjetësuara nga BE, me qëllim mbylljen e kapitullit të fundit në zbulimin e përgjakshëm të Jugosllavisë.

Ky bashkëpunim i ngushtë SHBA-BE, megjithatë, me sa duket përfundoi me ardhjen e Trump.

Administrata e tij anashkaloi BE-në në Kosovë, duke i marrë gjërat në duart e veta, shkruan Al Jazeera, transmeton lajmi.net.

Me bisedimet për normalizimin e BE-së të ngecura në mënyrë efektive në fund të vitit 2018, Ambasadori i atëhershëm i SHBA në Gjermani – dhe i Dërguari Special i tanishëm – Richard Grenell dhe këshilltari i atëhershëm i Sigurisë Kombëtare John Bolton shfrytëzuan mundësinë për të vendosur SHBA-në në vendin e makinës.

Në janar të këtij viti, Grenell ndërmjetësoi një marrëveshje për të rifilluar fluturimet midis Beogradit dhe Prishtinës.

Pastaj, më 6 qershor, qeveria e Kosovës ra dakord të hiqte të gjitha kufizimet për importin e mallrave serbe, një hap që Grenell po kërkonte.

Vendimi u mor nga një kabinet i ri i kryesuar nga Avdullah Hoti, duke zëvendësuar kryeministrin Albin Kurti, qëndrimin e ashpër të të cilit ndaj Beogradit e kishte hedhur në kundërshtim me diplomacinë amerikane.

Të gjitha pritjet ishin për një samit midis presidentit serb Aleksandar Vuçiqdhe homologut të tij kosovar, Hashim Thaçi, në Shtëpinë e Bardhë në 27 qershor.

Megjithëse Grenell u përpoq të qetësonte pritjet, duke theksuar se takimi do të kishte të bënte me çështje ekonomike, ishte e qartë se ai ishte shpresues, në rrjedhën e duhur, të një përparimi të madh i cili do të shënonte pikë për Trump, duke përmirësuar reputacionin e tij të pasaktë të politikës së jashtme.

BE ishte e mirëpritur si një veprim mbështetës.

Por samiti i planifikuar dështoi. Thaçi vendosi të tërhiqet pasi një prokuror në gjykatën speciale për Kosovën në Hagë lëshoi ​​një aktakuzë paraprake duke e akuzuar atë për krime lufte gjatë konfliktit 1998-1999.

Rrotullimi i papritur e ka vënë Kosovën jashtë agjendës së Shtëpisë së Bardhë, të paktën për momentin.

Një takim i pritur nga SHBA mund të mos jetë në diskutim, por nuk duket se është përparësi për një administratë të njohur për hapësirën e saj të shkurtër të vëmendjes.

Topi tani është në fushën e BE-së. Presidenti Vuçiq dhe Kryeministri Hoti do të zhvillojnë bisedime në 16 korrik në Bruksel të kryesuar nga Josep Borrell, përfaqësuesi i lartë i BE për punët e jashtme dhe politikën e sigurisë.

Më 10 korrik, para raundit të ri të negociatave, i pari që nga nëntori i vitit 2018, treshja preku bazën me Macron dhe Merkel mbi një samit virtual. Hoti dhe Vuçiq të dy vizituan Parisin para kësaj. Sidoqoftë, kjo para-raund i negociatave nuk shënoi shumë përparim.

Pasi ka emëruar Miroslav Lajçak si një të dërguar special, BE po përgatitet të ri-angazhohet në Kosovë.

Kthimi i Evropës është i mirëseardhur, por procesi nuk mund të kompensojë substancën, transmeton lajmi.net.

Në fund të ditës, BE – ose të paktën 22 nga anëtarët e saj që njohin shtetësinë e Kosovës – pret që Serbia të pranojë pavarësinë në këmbim të përfitimeve të përcaktuara në mënyrë të paqartë.

Pranimi në BE është çmimi i fundit, por ai nuk është i ardhshëm për Beogradin, edhe në rrethanat më të mira.

Ritmi i ngadaltë i negociatave, metodologjia e re që lejon rihapjen e kapitujve dhe, veçanërisht, zgjerimin-skepticizëm në Evropën Perëndimore, nuk ndihmojnë mirë për një përfundim të shpejtë.

Stoku i BE-së në Prishtinë është në rënie gjithashtu për shkak të hezitimit për t’u dhënë kosovarëve udhëtim pa viza në zonën Shengen, në kontrast me pjesën tjetër të Ballkanit Perëndimor dhe një numër të shteteve post-sovjetike.

Merkel, Macron dhe Josep Borrell, shefi i punëve të jashtme të BE-së, duhet të vendosin stimuj në tryezë për të bërë që Vuçiq dhe Hoti, një zëvendës përfaqësues i Thaçit, të tregtojnë disa lëshime dhe me të vërtetë të rikthejnë në jetë bisedimet e normalizimit.

Për t’i bërë gjërat të lëvizin në mosmarrëveshjen dhjetëvjeçare të Ballkanit, BE-së do t’i duhet ende SHBA.

Amerikanët mbajnë një levë të konsiderueshme diplomatike, veçanërisht në Kosovë, ku zhgënjimi me Brukselin bëri që Thaçi të kthehej në Uashington.

Është e keqe të sulmohet Grenell, aq më pak Departamenti i Shtetit të SH.B.A.-së, ku transatlantizmi dhe multilateralizmi ende vlerësohen shumë.

Amerikanët dhe evropianët duhet të jenë në të njëjtën faqe në mënyrë që të sigurohen që Rusia, partner për Serbinë, të mos përfshijë përpjekjet për zgjidhjen e konflikteve. Duke pasur parasysh akronominë midis administratës aktuale dhe aleatëve në Evropë, bashkëpunimi nuk mund të merret si i mirëqenë. /Lajmi.net/

Dimitar Bechev është një Këshilltar i Lartë jorezident në Këshillin e Atlantikut.