Është një emërtim që nuk niset dhe nuk respekton realisht pozicionin gjeografik të shteteve që përfshihen në të. Serbia, Kosova, Maqedonia, madje dhe Bosnja vështirë të konsiderohen “perëndimore” në gadishullin e Ballkanit, krahasuar me Slloveninë, Kroacinë, Malin e Zi, Shqipërinë dhe Greqinë. Prandaj e quaj krijesë të politikës këtë kompozim ndërshtetëror të 6 vendeve të Ballkanit, që u nxit dhe motivohet nga rritja e bashkëpunimit të gjithanshëm mes tyre si një parakusht për përshpejtimin e ritmeve të integrimit evropian të kësaj pjese të gadishullit.

Më pak se 3 muaj na ndajnë nga Samiti i Triestes, që është i katërti në kuadër të zbatimit të procesit të Berlinit. Nga objektivat e përcaktuara 3 vjet më parë në kryeqytetin e Gjermanisë, për përshpejtimin e integrimit evropian të Ballkanit Perëndimor, aktualisht mund të përmendim si arritje: Nisjen e bisedimeve për anëtarësim në BE të Serbisë dhe Malit të Zi; Republika e Shqipërisë është në prag dhe në pritje të fillimit të bisedimeve për anëtarësim; Republika e Kosovës ka nënshkruar MSA-në dhe është angazhuar seriozisht për mbarëvajtjen e procesit; Bosnja vazhdon të përballet me problemet e saj të përhershme, të brendshme dhe të karakterit gjeopolitik, etnik e fetar; Maqedonia po përjeton ndoshta një prej krizave më të vështira pas shpërbërjes së ish-Jugosllavisë.

Samiti i Sarajevës, në kuadër të përgatitjeve për Samitin e Triestes, diskutoi për proceset eurointreguese të rajonit. Në deklaratën e përbashkët, 6 kryeministrat e Ballkanit Perëndimor ranë dakord “për të intensifikuar bashkëpunimin e mëtejshëm ekonomik mes vendeve të tyre dhe ndërtimin e një tregu të përbashkët,që përfshin qarkullimin e mallrave, shërbimeve dhe kapitalit, lëvizjen e lirë të forcës së kualifikuar të punës dhe një hapësirë dinamike investimesh”. Në Samitin e Sarajevës u sugjerua se fuqizimi i bashkëpunimit në kuadër të Ballkanit Perëndimor, përmes projekteve të ndryshme në ekonomi, transport, energji dhe infrastrukturë garanton përshpejtimin e proceseve euro-integruese të tyre.

Thuajse pas një muaji nga Samiti i Sarajevës në politikën zyrtare të tre shteteve të rajonit u shfaq, relativisht ashpër, një përplasje verbale për të sotmen dhe të ardhmen e integrimit në BE të shteteve të Ballkanit Perëndimor. Zhvillimet më të fundit për këtë çështje, dihen nga mbarë opinioni i interesuar. Dihen deklarimet e Kryeministrit të Shqipërisë dhe të Presidentit të Kosovës për pasojat e mundshme të vonimit, devijimit e nënçmimit të procedurave integruese të këtyre dy shteteve, të njohur botërisht e të afirmuar tashmë si mbështetësit e politikave euroatlantike në shumicën e popullsisë. Dihen, gjithashtu dhe reagimet e menjëhershme të krerëve të lartë të Beogradit ndaj deklarimeve të Ramës dhe Thaçit. E rëndësishme mendoj se është vlerësimi dhe manaxhimi me kujdes i situatës politike aktuale në vendet e Ballkanit Perëndimor.

Nuk mendoj se ka vlerë të bësh ndonjë parashikim të aktualitetit në vendet tona por, më duket me vend të theksoj se përshpejtimi i eurointregrimit tonë nuk varet aq shumë dhe aq më pak, nuk determinohet nga faktorë ekonomik (krijimi i një hapësire të përbashkët ekonomike), por nga faktorë politik. Krizat aktuale në shumicën perëndimore tonën, në Maqedoni, Shqipëri, Kosovë dhe më kronikja, kriza në Bosnje-Hercegovinë, nuk janë ekonomike. Janë kriza politike dhe natyrshëm mund dhe duhen kuruar me mjete politike. Mendoj se ekonomia i shërben afrimit, bashkëpunimit, mirëkuptimit, madje, dhe njëfarë simpatie njësore me frymëzimin, nxitjen, mbështetjen dhe me hapjen e rrugës nga politika. Qofsha i gabuar në këtë përfundim, por jam i bindur që BE-ja në Ballkanin Perëndimor, edhe pse e krijoi politikisht për ta integruar te vetja, iu shmang politikës. U krijua, u sanksionua dhe vazhdon të konsiderohet bashkëveprues një toponimi ballkanik prej 6 shtetesh, ku bën pjesë edhe shteti më i ri i Evropës, që ende nuk njihet si i tillë nga Serbia dhe Bosnjë-Hercegovina. Kurrsesi nuk mund të mohohet ndikimi i euro-atlantikëve mbi Beogradin zyrtar për uljen e tensioneve dhe vazhdimin e dialogut me shtetin e Kosovës në Bruksel. Është i pajustifikueshëm mosvlerësimi i mbështetjes konsekuente të qeverisë së Gjermanisë, që vazhdon të kushtëzojë anëtarësimin e Serbisë në BE me njohjen prej saj të Republikës së Kosovës.

Dëshiroj që BE-ja, në Samitin e Triestes, të na përcjellë mesazhe nxitëse, shprese e motivuese, ku politika, në sugjerime dhe orientime, besoj se do bëjë realitet dëshirën e të gjithë shqiptarëve!

(Autori është nënkryetar i Kuvendit të Kosovës)