Ndërsa kemi zhvilluar mënyra të reja për të mbijetuar dhe për t’i ndaluar ato, nga ana tjetër, ato kanë evoluar metoda gjithnjë e më komplekse dhe më inteligjente për të penguar përpjekjet tona.

Megjithatë, që nga fillimi i shekullit 21, me tendencën e saj drejt ndërlidhjes globale, këto sulme janë gjithnjë në rritje. Në 17 vitet e fundit ne kemi luftuar Sars, virusi Ebola, Mers, dhe më së fundi virusi misterioz i mushkonjave Zika. Këto sëmundje shfaqen nga “askund” dhe synojnë të shkatërrojnë popullatat tona.

E ngjashmja e tyre është se gjithnjë vijnë nga kafshët për të kapërcyer tek njerëzit.

Rriqrat mund të përshkruhen më mirë si shiringat e përdorura të botës natyrore për shkak të zakoneve të tyre të ushqimeve të shthurura. Shumica e tyre kalojnë nëpër tri faza në jetën e tyre dhe ushqehen me një mikpritës të ndryshëm në secilën fazë, ndërsa në të njëjtën kohë mbledhin mikrobet në autostop në ushqimet e tyre të gjakut.

Rriqrat janë një prej shpërndarjes më të gjera se të çdo vektori tjetër në Tokë. Ato mund të gjendjen në çdo kontinent, përfshirë edhe  Antarktidën e ngrirë.

Ky kombinim i mbizotërimit dhe i një zakoni të keq për akumulimin e mikrobeve patogjene i bëjnë rriqrat disa prej vektorëve më të rrezikshëm në planet.

Por, për të njohur fuqinë e tyre u deshën të kalonin shumë shekuj, deri në vitin 1975, kur shpërtheu sëmundja famëkeqe e Lyme dhe lista e mikrobeve që gjenden brenda rriqrave rritet gjithnjë e më shumë, çdo vit pasi zbulohen lloje të shumta të reja.

Gjatë dekadave të fundit, kjo specie i është ofruar gjithnjë e më shumë njeriut për shkak të pastrimit të tokës. Me kafshët e egra, gjithashtu vijnë edhe rriqrat dhe sëmundjet që ata mbajnë.

Ndryshimi i klimës është gjithashtu i implikuar: ndërsa klima bëhet më e ngrohtë, disa lloje rriqrash zgjerojnë rrethin e tyre në vende ku temperaturat e ftohta të dimrit më parë kufizuan shpërndarjen e tyre.

Rënia e kufijve gjeografikë ndikon gjithashtu, për shkak të lidhjeve të shpejta të transportit që më parë ishin më të izoluar.

Kjo paraqet mundësi të lehta për të kaluar kufijtë dhe përhapur në habitatet e reja që nuk mund të jenë zënë më parë.

Shkurtimisht, manipulimi ynë i mjedisit ka vendosur në skenë një krizë shëndetësore të shëndetit tonë.

Rriqrat mund të mbajnë një grup jashtëzakonisht të gjerë të patogjenëve njerëzorë, duke përfshirë bakteret, viruset dhe protozoa. Brenda listës së gjatë të sëmundjeve të njeriut të shkaktuara nga rriqrat, disa sëmundje të rrezikshme dalin jashtë.

Ethet hemorragjike të Crimean-Congo (CCHF) është ndoshta sëmundja më e tmerrshme që përhapet nga rriqrat ose këpushat, pasi nuk ka trajtime në dispozicion dhe normat e vdekshmërisë mund të jenë deri në 40% të njerëzve të infektuar. Për ta vënë atë në perspektivë, kjo shkallë e vdekshmërisë është e ngjashme me rastet e pa trajtuara të Ebola ose murtaja bubonike.

Organizata Botërore e Shëndetësisë e sheh virusin e CCHF si një shans të lartë të shkaktimit të epidemive të sëmundjeve njerëzore dhe ka drejtuar në këtë mënyrë fonde të konsiderueshme drejt gjetjes së një trajtimi, megjithëse deri më sot nuk janë zhvilluar ende.

Virusi mund të qëndrojë në nivele të larta tek kafshët shtëpiake dhe mund të transmetohet lehtësisht tek njerëzit.

Ndërsa është zbuluar vetëm në vitin 2009, virusi SFTS (ethe e rëndë me sindromin trombocitopeni) ka ngjallur frikë në pjesën më të madhe të Azisë, veçanërisht në Japoni, ku 57 persona kanë vdekur nga sëmundja që nga viti 2013.

Shenjat e sëmundjes mund të bëhen menjëherë të ashpra, duke shkaktuar ethe, diarre të rënda,  të cilat mund të përfshijnë dështimin e shumëfishtë të organeve.

Fakti që epidemiologjia e sëmundjes është aq e dobët e bën parashikimin dhe kontrollin e përhapjes të vështirë. Është gjithashtu e njohur të bartet nga të paktën dy specie kozmopolitane të cilat janë të përhapura anembanë botës nga Britania e Madhe, SHBA, dhe madje edhe Australi, shkruan “The Guardian”.

Këpushat janë kudo, të rrezikshme, dhe po vijnë në kontakt gjithnjë e më të madh me ne. Ne duhet të pranojmë se kriza e ardhshme shëndetësore publike mund të vijë nga oborret tona dhe jo nga xhungla ekuatoriale e largët e Afrikës apo Azisë./Oranews