Për një grup me ambicie të tilla spektakolare, qëndrimi i fundit i Shtetit Islamik u zhvillua në rrethana të banalizmit tronditës: një spital dhe një stadium sportiv, qyteti sirian i cili ishte kryeqyteti politik i kalifatit të vetëshpallur. Pas muajve të betejave dhe bombardimeve, këto kështjella ranë përfundimisht. Më shumë se 3 vjet pasi ISIS-i u rrit në famë globale me një fushatë të pushtimeve, transmeton lajmi.net

“Sapo u deklarua si i ashpër, tani është patetik dhe një mundësi e humbur,” u shpreh Brett McGurk, i dërguari i posaçëm presidencial i SHBA-ve për forcat e koalicionit. Pretentime të tilla triumfuese janë bërë të njohura që nga sulmet e 11 shtatorit.

Skepticizmi me të cilin është parë çdo fjalim i “fitores” nga analistët dhe gazetarët gjithashtu është i njohur. Shumë ekspertë edhe pas rënies së Raqqas muaj më parë, e kanë parë me dyshim një rënie të Shtetit Islamik.

Megjithatë, kur ne kujtojmë ISIS-in në kulmin e fuqive të saj, shkalla e rënies së saj është mbresëlënëse. Nga mesi i vitit 2014 grupi kontrolloi një popullsi prej rreth shtatë ose tetë milionë, fushat e naftës dhe rafineritë, dyqanet e mëdha të grurit, rrugët e kontrabandës për armë dhe municone si dhe të gjitha pajisjet ushtarake të fuqishme moderne. Kapitali i saj ekonomik ishte Mosuli, qyteti i dytë më i madh i Irakut. ISIS ishte forca xhihadiste më e fuqishme, më e pasur dhe më e pajisur ndonjëherë.

Suksesi i saj dërgoi tronditje në të gjithë botën islamike. Ajo që al-Kaida e themeluar nga Osama Bin Laden në Pakistan në vitin 1988, kishte folur për të bërë dekada apo shekuj në të ardhmen, një fraksion i shkëputur i bërë gjatë muajve. Fushata për një rifillim të një kalifati të ri islamik – u bë e ditur nga zëri e një xhamie 950 vjeçare në Mosul, në një fjalim të liderit të saj Ibrahim Awwad, ish-student i ligjit islam (Sheriatit) më mirë i njohur si Abu Bakr al-Baghdadi – eklipsoi lehtë sulmet e 11 shtatorit si arritjet më spektakolare të ekstremistëve islamikë.

Në 2014 dhe 2015, u rekrutuan shumë të rinjë në ISIS. Disa prej tyre kryen në Evropë sulmet më të famshme terroriste ndonjëherë. ISIS i frymëzoi të tjerët që nuk kishin udhëtuar për të ekzekutuar sulmet e tyre. Nga Bangladeshi në Florida, qindra vetë vdiqën në një valë të re të akteve terroriste. Shteti Islaik, krijoi një ose më shumë provinca të saj, nga Afrika Perëndimore e deri në Azinë Lindore.

Në fotografinë e mëposhte mund të shihni dallimin nga viti 2015 deri në vitin 2017, territoret në të cilat ka humbur Shteti Islamik dhe gjithashtu mund të shihni zonat mbështetëse të ISIS-it:

Zonat në sundim të ISIS-it në vitin 2015 me ngjyrë të kaltër, zonat në sundim të  ISIS-it në vitin 2017 me ngjyrë të kuqe dhe zonat mbështetëse të ISIS-it me ngjyrë të hirtë:

Megjithatë, ky projekt i gjerë dhe ambicioz është zvogëluar. Rreth 60,000 luftëtarë të ISIS-it kanë vdekur që nga viti 2014, sipas zyrtarëve të lartë të ushtrisë amerikane. Udhëheqja është zvogëluar edhe pse al-Baghdadi mbijeton. Administrata nuk është më. Kampet e trajnimit janë zhdukur. Fluksi i propagandës kaq i dobishëm në nxitjen e sulmeve të tilla si ato në Britani të Madhe këtë vit kanë kushuar. Një analizë e kohëve të fundit vërejti se, pas rënies së Mosulit në korrik të 2017-tës, shpërndarja e ISIS-it dhe mediave propagandistike e cila përbënte pjesën më të madhe të prodhimit propagandistik, ka rënë me dy të tretat. Në mes të shtatorit të vitit ajo përfundoi tërësisht, transmeton lajmi.net

Nëse rënia e Shtetit Islamik nuk ishte e lehtë, ishin tri dobësi të pandara të projektit të saj që e bënë të mundshme rënien e tij në afat të gjatë. Së pari, ISIS-i kishte nevojë për pushtim të vazhdueshëm për të pasur sukses; fitorja ishte një shenjë e qartë se grupi po bënte punën e ‘Perëndisë’. Zgjerimi gjithashtu nënkuptonte rekrutë të rinj për të zëvendësuar viktimat e luftës, armët dhe municionet për të blerë e shitur thesaret arkeologjike, për të shpërndarë ushqimin, për të shfrytëzuar burimet e naftës dhe rafineritë, transmeton lajmi.net.

Sapo të ishte pushtuar zonat e dominuara nga Sunni, zgjerimi i mëtejshëm nuk ishte i mundshëm. Nëse ishte e lehtë të fshiheshim në kui të një shteti të shkatërruar si Siria, kufijtë e shteteve më të forta si Turqia, Izraeli dhe Jordania rezultojnë rezistente, madje së fundmi Turqia ka “pastruar” zonën Afrin rreth kufirit të saj.

Së dyti, intoleranca e dhunshme e mospajtimit dhe brutalitetit nga ana e ISIS-it ndaj komuniteteve nën autoritetin e saj, ka mbështetur rënien. Një arsye për zgjërimin e shpejtë të ISIS-it ishte se udhëheqësit fisnorë sunitë dhe agjentët e tjerë të fuqisë në Irak dhe Siri mund të shihnin avantazhe të konsiderueshme në pranimin e autoritetit të grupit. Rregulli i tij solli siguri relative, një formë të vrazhdë drejtësie dhe mbrojtje nga ‘shia’ dhe shtypja e regjimit.

Në vitin 2015, me një ISIS të dobësuar, që nuk mund të ofronte asgjë tjetër përveç dhunës, defektet filluan dhe u zhvilluan me shpejtësi. Një dëshirë kolektive për të rivendosur superioritetin ushtarak, politik dhe teknologjik në perëndim të gëzuara nga fuqitë islame një mijëvjeçar më parë – ose bindja se kohët e fundit janë afër – u treguan të pamjaftueshme për të bindur pjestarët e ISIS-it që të vdesin për idealin e tyre. Në fund, edhe Raqqa u shkatërrua.

VIDEO e rënies së Raqqas: .

Së treti, perëndimi, ishte një vendim i vetëdijshëm i ISIS-it, i lidhur fort në lëvizje dhe nuk u mor në vetëmbrotje. Sulmuesit e parë terroristë u dërguan nga ISIS-i në Evropë në fillim të vitit 2014, para se koalicioni i udhëhequr nga SHBA-të të fillonte sulmet ajrore. Fitorja e drejtëpërdrejtë kundër xhihadistëve është e vështirë të arrihet, por organizatat militante të shënjestruara nga perëndimi zakonisht detyrohen të paktën të braktisin territoret e fituara, veçanarisht ato urbane.

Është e qartë se çdo fitore ndaj ISIS-it deri tani është e pjesshme. Asistenca e fundit ushtarake nuk është e shoqëruar me përpjekje paralele politike. Ka ende puse të thella të pakënaqësisë dhe frikës midis sunitëve irakianë dhe luftës civile në Siri që po vazhdon. ISIS-i tani do të kthehet në kryengritjen e egër dhe efektive që u zhvillua para fushatave spektakolare të vitit 2014. Projekti i ndërtimit të një Shteti Islamik është mundur, por jo edhe organizatat, transmeton lajmi.net

Megjithatë, ka ende optimizëm. Tre sfidat kyçe që dëmtuan projektin e ndërtimit të shtetit të ISIS-it, përballen gjithashtu me çdo grup tjetër militant dhe gjithmonë do të përballen. Asnjë nga xhihadistët, madje edhe ata veteranë nuk kanë gjetur ende formulën e kapërcimit të kësaj sfide.

ISIS-i ende mund të bëjë dëm shumë të madh në Irak, Siri dhe rajonin përreth. Por a mund të bëjë dëm të ngjashëm në Perëndim?

Grupi përbën një kërcënim për njerëzit në Mbretërinë e Bashkuar, SHBA, Evropë dhe gjetkë përmes grupeve të lidhura, luftëtarët që dërgon për të bërë kërdi dhe ato që ai frymëzon. Kërcënimi nga të gjitha këto do të ndryshojë në mënyrë dramatike tani që kalifati nuk është më.

Efektet mbi “provincat” të krijuara gjatë tre viteve të fundit do të ndryshojë. Disa grupe të lidhura aktualisht kanë qenë më shumë të ndikuar nga ajo që po ndodh në mjedisin e tyre sesa mijëra kilometra larg. Angazhimi i tyre aktiv në “xhihadin global”, dhe në këtë mënyrë sulmet ndaj objektivave perëndimorë, tani do të zvogëlohet edhe më tej.

As nuk ka shumë mundësi që një provincë e ISIS-it mund të bëhet bazë zëvendësuese për kalifatin. Iraku dhe Siria kanë një domethënie unike historike dhe fetare që nuk mund të përsëriten diku tjetër. Sugjerimi që Filipinet mund të jenë selia e kalifatit është e dukshme. Pastaj janë luftëtarët e huaj. Historia – veçanarisht eksodi i ekstremistëve nga Afganistani në fillim të viteve 1990 dhe pastaj përsëri në vitin 2002 – sugjeron se ata nga mbarë bota islame do të kenë një ndikim shumë të fuqishëm. Por deri tani vala shumë e frikshme e dhunës e kryer nga veteranët e ISIS-it që kthehet nga Lindja e Mesme nuk ka ndodhur. Britania e Madhe ka pësuar disa sulme të shpejta, por këto nuk përfshinin njerëz që kishin qenë në Siri Ose Irak.

Bashkësia britanike e zbatimit të ligjit dhe komiteti i sigurisë ka debatuar këtë çështje për një vit apo më shumë. Disa besojnë se ISIS-i mund të ekzistoj si një “kalifat virtual”, i mbështetur nga propaganda online, e cila do të ushtronte të njëjtën tërheqje për rekrutët në perëndim si më parë. Por kjo është keqkuptimi që ndodh në vende si Londra, Parisi, Berlini, Antwerpi etj. Shumë rekrutë nga Britania, Belgjika ose Franca ishin burra të rinj me origjinë imigrante, me të dhëna për krime të vogla, ndonjëherë të rënda dhe një njohuri sipërfaqësore të besimit që shpallën të ndjekin. ISIS-i u ofroi gjithçka që bën një bandë rruge – aventurë, status, madje edhe mundësi financiare dhe seksuale. Por, tani ky ISIS i dobësuar nuk është më banda më e madhe dhe më e keqja përreth.

Ka patur katër valë të mëdha të militantizmit islamik gjatë 50 viteve të fundit. Dy të parat – në fund të viteve 70 dhe në fillim të viteve 80 dhe pastaj në fillim të viteve 90 – mbetën kryesisht të kufizuara në botën muslimane. E treta dhe e katërta – nga mesi i viteve të 90-ta e deri në vitin 2010 dhe që nga ajo kohë e deri tani – kanë kombinuar dhunë të madhe në vendet me shumicë muslimane me një seri sulmesh spektakolare në perëndim.

Të katër kanë ndjekur një trajektore të ngjashme; një periudhë e ngadaltë pa u vënë re e rritjes, një ngjarje spektakolare që sjell kërcënim ndaj publikut dhe një fazë të luftës brutale, pastaj tërheqja.

Një nga arsyet pse shpesh na mungon faza e parë e një kërcënimi në rritje është se ne jemi të përqëndruar në fazën e fundit të një kërcënimi që është në rënie. Shteti Islamik ka humbur shumë dhe kalifati i saj ka dështuar, por sigurisht që duhet të mbajmë një sy hapur për luftën e ardhshme./Lajmi.net/