Të ashtuquajturat “zona të vdekura” janë zona të një oqeani, të cilat janë në mënyrë të konsiderueshme ose plotësisht të privuar nga oksigjeni i qëndrueshëm ndaj jetës. Si rezultat, asnjë peshk, kafshë apo bimë nuk mund të mbijetojë në zona të tilla; gjërat që hyjnë në këto zona ose ikin ose vdesin atje. Shkencëtarët filluan të zbulonin zona të tilla në vitet 1970 dhe deri në vitin 2008 kishin zbuluar rreth 405 zona.

Zona që ndodhet në Gjirin e Omanit ka qenë e njohur për rreth 50 vjet, por për një kohë të gjatë shkencëtarët nuk mundën të monitoronin gjendjen e saj.

“Deti Arab është zona më e madhe dhe më e trashë në botë, por deri më tani askush nuk e dinte se sa e keqe ishte situata, sepse pirateri dhe konfliktet në këtë zonë e kanë bërë shumë të rrezikshme për të mbledhur të dhëna”.

Tani që situata në rajon është “ftohur” pak, shkencëtarët kanë dërguar aty disa mjete nënujore, të cilët kanë studiuar Gjirin dhe kanë kuptuar se degradimi i nivelit të oksigjenit dhe rritja e zonës ishte shumë më e keqe se sa kishin parashikuar.

Tani ajo përfshin pothuajse 165,000 kilometra katrorë (63,700 milje katrorë), e cila është më e madhe se, për shembull, shteti i Floridës apo Skocisë. Dhe tani ajo është e përbërë tërësisht nga zonat ose me nivele të ulëta të oksigjenit ose ato që nuk kanë oksigjen fare.

“Zona e vdekur është e madhe dhe po rritet. Oqeani po mbytet,” përmblodhi Dr. Queste.

Cilat janë origjina e zonave të vdekura?

Edhe pse zona të tilla “pa oksigjen” mund të formohen në mënyrë të natyrshme, ajo që ndodhet në Gjirin e Omanit ka të ngjarë të jetë e bërë nga njeriu, thonë studiuesit nga Administrata Kombëtare Amerikane e Oqeanisë dhe Atmosferike.

Shumë faktorë çojnë në krijimin e zonave të vdekura në një oqean, por një nga faktorët më të fuqishëm është ndotja e lëndës ushqyese. Plehrat që fermerët përdorin përfundojnë në oqean për shkak të kullimit të ujit. Atje ata ndërpresin ciklin e azotit dhe fillojnë fekondimin e asaj që nuk duhet të jenë – algat.

Edhe pse duket më tepër i padëmshëm kur algat e dekompozuara janë “ngrënë” nga bakteret e oqeanit. Megjithatë, këto baktere gjithashtu përdorin në mënyrë aktive oksigjen për funksionet e tyre vitale. Ndërsa bakteret rriten, furnizimi me oksigjen zvogëlohet derisa të arrijë nivele kritike, shpjegojnë shkencëtarët.

Cilat janë pasojat për njerëzimin?

“Sigurisht të gjithë peshqit, bimët detare dhe kafshët e tjera kanë nevojë për oksigjen, kështu që ata nuk mund të mbijetojnë atje. Është një problem i vërtetë mjedisor, me pasoja të rënda edhe për njerëzit që mbështeten në oqeane për ushqim dhe punësim”.

Në të vërtetë, shumë vende në rajon përdorin në mënyrë aktive Gjirin për peshkim dhe një surprizë e keqe i pret, nëse vazhdon zgjerimi i zonës së vdekur. Megjithatë, nuk është e vetmja kërcënim që paraqesin zona të tilla.

Ndërsa furnizimi me oksigjen në oqean zvogëlohet, cikli i azotit bëhet gjithnjë e më i ndërprerë, duke çuar në emetimet e oksidit të azotit në atmosferë, shpjegojnë shkencëtarët nga Shkolla e Shkencave të Mjedisit të UEA-s. Ky gaz është rreth 300 herë më i fuqishëm se dioksidi i karbonit përsa i përket krijimit të efekteve serë që ngrohin planetin tonë.

Problemi është se efekti serrë vetëm e përkeqëson çështjen. Shkencëtarët janë të bindur se, ndërsa oqeanet rriten, aftësia e tyre për të mbajtur oksigjen ngadalë zvogëlohet, duke çuar në zgjerimin e zonave të vdekura në mbarë botën. Duke krijuar kështu një rreth vicioz që na kërcënon me ndryshimet e mundshme klimatike dhe problemet e furnizimit me ushqim deti. /Lajmi.net/